Lạc đỏ là giống bản địa của huyện Lục Yên, Yên Bái – một trong những cây trồng chủ lực, góp phần nâng cao giá trị kinh tế của nông dân.
Lạc đỏ đã gắn bó với người dân Lục Yên từ bao đời qua, nhất là đối với đồng bào dân tộc Tày. Cứ khoảng tháng 1 – 2 và tháng 7 – 8 hàng năm, người dân tận dụng những thửa ruộng cao không chủ động nước, khu vực nương, vườn, đất soi bãi ven hồ Thác Bà và sông Chảy để trồng lạc đỏ. Tùy theo mùa vụ, sau khoảng từ 110 – 130 ngày, lạc được đồng bào dân tộc nhổ đem về tách củ hoặc tách hạt phơi khô, tích trữ dùng để ăn dần quanh năm và lưu giữ trồng vụ sau.
Do được gieo trồng trên vùng đất giàu khoáng chất, nơi đầu nguồn nước tinh khiết, hạt lạc đỏ của ở Lục Yên vừa rắn chắc, vừa có vị bùi, béo, ngậy thơm, khác hẳn lạc ở miền xuôi và các vùng đất khác. Thời bao cấp trở về trước, tuy là củ, là hạt nhưng lạc đỏ được các gia đình coi là thực phẩm thay thế cho thịt, cá. Lạc đỏ được chế biến thành nhiều món như luộc, rang, xào và cả kẹo, mứt, bánh… đều là những món ăn thân thuộc, gần gũi.
Thay đổi tập quán canh tác, tạo lập vùng nông sản hàng hóa có giá trị kinh tế cao, mời gọi doanh nghiệp về với nông nghiệp là cách làm, định hướng của huyện Lục Yên. Đây chính là cách làm thiết thực trong việc tham gia vào thực hiện đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp của tỉnh. Hiện, giống lạc đỏ huyện Lục Yên được trồng 2 vụ trong năm với tổng diện tích khoảng 500 ha, chủ yếu ở các xã Phan Thanh, Tân Lập, Minh Tiến, An Phú, Minh Chuẩn, Tô Mậu, Tân Lĩnh…cho sản lượng gần 1.300 tấn lạc củ, tổng doanh thu ước khoảng 45 tỷ/năm. Với chất lượng tốt, sản lượng chưa nhiều, nên lạc đỏ Lục Yên luôn không đủ cung ứng cho thị trường.
Thấy được lợi ích của việc phát triển sản phẩm lạc đỏ, Hợp tác xã Thái Sơn, xã Tân Lĩnh đã hợp đồng liên kết với các hộ dân, cam kết thu mua sản phẩm lạc tươi vỏ đỏ địa phương. Sản phẩm sau khi mua về được sấy khô bằng máy sấy, bóc và chọn lọc những hạt mẩy, đều hạt, đóng túi hút chân không….đảm bảo các điều kiện sản phẩm lạc đỏ thương phẩm giữ an toàn vệ sinh thực phẩm, sạch, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng…
Đến nay lạc đỏ Lục Yên đã có mặt trên thị trường trong huyện, tỉnh và ngoài tỉnh, được người tiêu dùng tin tưởng, sử dụng. Để sản phẩm lạc đỏ đến gần hơn với từng bếp ăn gia đình Việt, ngoài các đại lý liên kết tiêu thụ sản phẩm lạc đỏ của mình, Hợp tác xã Thái Sơn đã mở rộng thêm các kênh bán hàng qua Zalo, facebook, website… Qua đó từng bước nâng vị thế của sản phẩm trên thị trường, sản phẩm lạc đỏ tự hào mang trong mình hương vị đặc trưng của huyện Lục Yên.
Với sự tin dùng của thị trường, người tiêu dùng, tin tưởng rằng thời gian tới sản phẩm lạc ri vỏ đỏ của huyện Lục Yên sẽ được nhiều người biết đến với chất lượng tốt nhất và từng bước nâng tầm đặc sản của miền đất Ngọc.
